Πρωτεύουσα του Αγίου Όρους είναι οι Καρυές. Πρόκειται για έναν οικισμό που

αποτελείται από σπίτια, κονάκια και ναούς. Στην αρχή ονομάστηκε «Μέση», κατά τον 11ο αι. καλείται «Λαύρα των Καρυων» και τον 14ο αι. συναντάται ως Σκήτη των Καρυών.

• Στο κέντρο του οικισμού βρίσκεται το κτήριο της Ιεράς Κοινότητας όπου

συνεδριάζουν οι αντιπρόσωποι των 20 Μονών του Αγίου Όρους. Καθεδρικός Ναός των Καρυων είναι το Πρωτάτο όπου πραγματοποιούνται οι ακολουθίες του εικοσιτετραώρου με επικεφαλείς τον Πρωτεπιστατη, τους Επιστάτες και τους αντιπροσώπους των Μονών. Στο ιερό Βήμα φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ.

• Aπέναντι από το Πρωτάτο ορθώνεται ο αρχαίος Πύργος, όπου βρίσκεται η 

βιβλιοθήκη της Ιεράς Κοινότητας. Περιέχει 82 χειρογράφους κώδικες, χιλιάδες έντυπα βιβλία καθώς και το πρώτο τυπικό του Αγίου Όρους γραμμένο σε δέρμα τράγου γι’αυτό και ονομάζεται «Τράγος».